Tôi có một giấc mơ

Ngày 28 tháng 8 năm 1963, Martin Luther King đọc bài diễn văn này, bài “Tôi có một giấc mơ” từ những bậc thềm của Đài Tưởng niệm Lincoln trong cuộc Diễu hành đến Washington vì Việc làm và Tự do. Đây là bài diễn văn nổi tiếng nhất của Martin Luther King, Jr. Theo giới học giả về thuật hùng biện, đây là một trong những bài diễn văn vĩ đại nhất trong lịch sử và là bài diễn văn xuất sắc nhất thế kỷ 20.
                TÔI CÓ MỘT GIẤC MƠ
 

Hôm nay, tôi sung sướng có mặt ở đây cùng các bạn trong cuộc tuần hành vì tự do vĩ đại nhất trong lịch sử nước ta.
Một trăm năm trước đây, một người Mỹ vĩ đại – mà chúng ta hôm nay đang đứng dưới bóng tượng đài của người - đã ký bản Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ. Văn kiện trọng đại này là ánh sáng hải đăng dẫn soi niềm hi vọng của hàng triệu người da đen đang bị thiêu héo trong ngọn lửa của sự bất công khinh miệt. Nó đã đến như bình minh rộn rã để kết thúc đêm dài tăm tối của kiếp nô lệ.
Nhưng nay, cả trăm năm đã trôi qua, người da đen vẫn chưa được tự do. Cả trăm năm nay, cuộc sống của người da đen vẫn què quặt trong gông cùm của lòng kỳ thị và xiềng xích của nạn phân biệt chủng tộc. Cả trăm năm nay, người da đen vẫn sống trên hoang đảo của nghèo khó ngay giữa lòng đại dương bao la của phồn vinh vật chất. Cả trăm năm nay, người da đen vẫn mỏi mòn trong những xó tối của xã hội Mỹ và chỉ là những kẻ bị lưu đày ngay trên quê hương mình. Hôm nay, chúng ta có mặt ở đây để phô bày sự ô nhục ấy.

                

Như người lên thủ đô để đổi tiền tấm séc. Khi những kiến trúc sư của nền cộng hòa viết lên những lời kỳ vĩ cho bản Hiến pháp và bản Tuyên ngôn Độc lập, họ đã ký cam kết thanh tóan cho tấm séc mà chúng ta, mọi người dân Mỹ, là người được thừa hưởng. Tấm séc ấy cam kết rằng mọi người – vâng, người da đen cũng như người da trắng - được bảo đảm để thừa hưởng những "quyền bất khả nhượng" là "quyền được sống, được hưởng tự do, và mưu cầu hạnh phúc"...
Hôm nay rõ ràng là nước Mỹ đã bội tín thanh tóan tấm séc này đối với con dân da màu của mình. Thay vì tôn trọng nghĩa vụ thiêng liêng ấy, nước Mỹ đã trả cho người da đen một tấm séc giả, tấm séc bị trả lại với ghi chú “thiếu tiền bảo chứng”. Nhưng chúng ta không thể tin rằng ngân hàng công lý lại phá sản.
Chúng ta không thể tin là thiếu tiền bảo chứng cho những cơ hội vượt vũ môn của đất nước này. Vì thế, chúng ta vẫn phải đòi giải ngân tấm séc này – tấm séc thanh tóan theo yêu cầu chúng ta sự phồn vinh của tự do và an ninh công lý. Chúng ta cũng đến nơi thiêng liêng này để nhắc nước Mỹ là tình hình đã cấp bách lắm rồi. Bây giờ không phải lúc đắm mình trong xa hoa của sự xoa dịu hay tìm bình an trong khói thuốc ả phù dung.
Đây là lúc để thực hiện lời hứa dân chủ. Đây là lúc để thóat khỏi thung lũng hoang tàn tối tăm của lòng kỳ thị để tiến ra con đường chan hòa ánh sáng của công bằng chủng tộc. Đây là lúc để vực đất nước chúng ta từ vũng lầy của bất công chủng tộc lên bàn thạch vững chãi của tình huynh đệ. Đây là lúc biến sự công bằng thành hiện thực cho tất cả con dân của Thiên Chúa...
Ngỏanh mặt làm ngơ trước tình thế cấp bách này là rất nguy hiểm cho đất nước. Mùa hè ngột ngạt lửa bất mãn này của người da đen còn chưa qua đi khi mùa thu rạt rào tự do và bình đẳng còn chưa tới. Năm 1963 này không là năm kết thúc mà chỉ là năm bắt đầu. Ai có ảo tưởng rằng cơn giận dữ của người da đen xả ra xong là hết và nước Mỹ sẽ bình thường trở lại sẽ phải tỉnh ngộ. Nước Mỹ sẽ còn chưa được yên khi nào người da đen còn chưa có quyền công dân. Cơn lốc của những cuộc nổi dậy sẽ còn tiếp tục làm lung lay nền tảng đất nước này cho đến khi nào bình minh tươi sáng của công lý còn chưa ló dạng.

      

Có những điều mà tôi phải nói trước khi các bạn đặt chân lên bậc cửa ấm áp dẫn vào biệt thự công lý. Trên hành trình đòi lại ngôi vị cũ của mình, chúng ta đừng để mắc tội làm điều sai quấy. Xin đừng uống cho đã cơn khát tự do bằng thứ nước cay đắng và hận thù. Hãy luôn đấu tranh bằng tầm cao phẩm giá và kỷ luật. Đừng bao giờ cho phép những cuộc xuống đường có tính xây dựng biến thành bạo lực. Hãy luôn vượt qua bạo lực bằng sức mạnh của tâm hồn. Đừng để cho ngọn lửa đấu tranh của cộng đồng người da đen biến thành sự ngờ vực đối với tòan thể người da trắng, vì nhiều anh em da trắng của chúng ta, bằng chứng là họ đang có mặt tại đây, đã nhận ra rằng số phận của họ cũng gắn liền với số phận của chúng ta và tự do của họ cũng không thể tách tách rời tự do của chúng ta. Chúng ta không thể xuống đường một mình.
Khi xuống đường, chúng ta thề rằng chúng ta sẽ phải luôn đi tới và bất khả hồi. Nếu có ai hỏi những người đòi quyền bình đẳng cho người da đen “Khi nào các bạn mới thỏa mãn?”. Hãy trả lời rằng chúng ta sẽ không bao giờ thỏa mãn khi nào người da đen vẫn còn là nạn nhân của những nỗi kinh hòang không thể nói bằng lời đối với sự bạo tàn của chính sách. Chúng ta không bao giờ thỏa mãn khi nào tấm thân mệt mỏi đường xa còn chưa được nghỉ ngơi trong những nhà khách trên xa lộ hay trong những khách sạn tại những thành phố lớn. Chúng ta sẽ không bao giờ thỏa mãn khi một người da đen nào đó ở Mississippi chưa được quyền đi bầu hay một người da đen nào đó ở New York vẫn còn tin rằng ngừơi da đen là không có quyền đi bầu. Không, không, chúng ta sẽ chưa thể thỏa mãn khi nào công lý chưa đổ xuống như nước và sự công bằng chưa đổ xuống như dòng thác. Tôi không quên rằng trong các bạn có người đến đây vì đau khổ, có người vừa thoát chốn lao tù, có người đến đây sau những cuộc đấu tranh tìm tự do với tấm thân mang đầy thương tích từ những cơn bão khủng bố và những cơn lốc tàn bạo của chính sách. Các bạn đều là những cựu binh của những khổ đau do con người tạo ra. Hãy mãi tin rằng những đau khổ không mong muốn đó chính là cứu chuộc.
Hãy trở về Mississippi, hãy trở về Alabama, hãy trở về South Carolina, hãy trở về Georgia, hãy trở về Louisiana, hãy trở về những khu nhà ổ chuột, hãy trở về những khu biệt cư tồi tàn ở phố phường phương bắc, để biết rằng tình hình này có thể và chắc chắn sẽ thay đổi. Đừng vội đắm mình trong thung lũng tuyệt vọng.
Các anh em của tôi ơi, tôi muốn nói với các bạn rằng, ngay cả khi phải đối đầu với muôn ngàn khó khăn của hôm nay và ngày mai, tôi vẫn có một giấc mơ. Ấy là một giấc mơ bắt nguồn từ giấc mơ nước Mỹ.

 

Tôi có một giấc mơ, sẽ có một ngày khi đất nước này trỗi dậy để sống theo ý nghĩa thật của niềm xác tín của chính mình: "Chúng ta tin rằng chân lý này là đầy trọn, là mọi người sinh ra đều bình đẳng".
Tôi có một giấc mơ, rồi có một ngày trên những ngọn đồi đất đỏ của Georgia, con cái nô lệ và con cái chủ nô sẽ ngồi lại với nhau bên chiếc bàn của tình huynh đệ. Tôi có một giấc mơ, sẽ có một ngày ngay cả tiểu bang Mississippi là tiểu bang đang bị thiêu đốt vì hơi nóng của áp bức, sẽ chuyển mình để trở nên ốc đảo của tự do và công bằng. Tôi có một giấc mơ, rồi sẽ có một ngày bốn đứa con nhỏ của tôi sẽ được sống trong một đất nước nơi chúng không còn bị đánh giá bằng màu da, mà bằng chính tính cách của chúng.

 

Tôi có một giấc mơ hôm nay. Tôi có một giấc mơ rằng một ngày kia, tại tiểu bang Alabama, nơi có những con người kỳ thị chủng tộc hà khắc, với vị Thống Đốc bang hay nói lời can thiệp và phủ quyết luật nhà nước; sẽ trở thành một Alabama khác nơi trẻ em trai gái da đen sẽ có thể nắm tay trẻ em trai gái da trắng trong tình anh em ruột thịt.
Tôi có một giấc mơ. Hôm nay tôi có một giấc mơ... Tôi có một giấc mơ, rồi có một ngày mọi thung lũng sẽ được nâng cao, mọi đồi núi sẽ bị hạ thấp, chỗ lồi lõm sẽ được san bằng, chỗ quanh co sẽ thành ngay thẳng, và sự vinh hiển của Thiên Chúa sẽ hiển lộ để mọi người trần cùng nhau chiêm ngưỡng...
Đó là hy vọng của chúng ta. Đó là niềm tin mà tôi sẽ mang theo về phương Nam. Với lòng tin này, chúng ta sẽ có thể biến ngọn núi khổ đau thành hy vọng. Với lòng tin này, chúng ta sẽ có thể biến những âm thanh chát chúa của mối bất hòa đất nước chúng ta thành một bản giao hưởng du dương tình huynh đệ. Với lòng tin này chúng ta sẽ cùng làm việc với nhau, cùng cầu nguyện với nhau, cùng đấu tranh với nhau, cùng ở tù với nhau, cùng đấu tranh đòi tự do với nhau, cùng biết chắc chắn rằng một ngày kia chúng ta sẽ được tự do.
Đó sẽ là một ngày khi mọi người con của Chúa sẽ cùng cất lời ca, rằng “Ôi! Đất nước ta ơi, vì người - vùng đất của tự do thân thương, vì người mà tôi hát. Người là vùng đất nơi cha ông tôi đã nằm xuống, là vùng đất kiêu hãnh của những người truyền giáo, từ mỗi sườn núi, nguyện cho sự tự do lên tiếng.”
Để nước Mỹ thành một nước vĩ đại, điều đó phải là sự thật. Nguyện tiếng chuông tự do vang lên từ những đỉnh đồi kỳ vĩ của New Hampshire. Nguyện tiếng chuông tự do vang lên từ những rặng núi uy nghi của New York. Nguyện tiếng chuông tự do vang lên từ các đỉnh núi Allegheny của Pennsylvania!
Nguyện tiếng chuông tự do vang lên từ đỉnh Rockies phủ tuyết của Colorado. Nguyện tiếng chuông tự do vang lên từ những đồi dốc hùng vĩ của California...
Nhưng không chỉ thế, nguyện cho tiếng chuông tự do vang lên từ vùng Núi Đá Georgia! Nguyện cho tiếng chuông tự do vang lên từ vùng Núi Lookout của Tennessee! Nguyện cho tiếng chuông tự do vang lên từ mọi vùng đồi núi Mississippi. Từ mọi sườn núi, nguyện cho tiếng chuông tự do vang lên.
Khi chúng vang lên, và khi chúng ta để chúng vang lên – khi chúng ta để chúng vang lên từ mọi ngôi làng, từ mọi thôn xóm, từ mọi tiểu bang và mọi thành phố, chúng ta có thể làm ngày ấy đến nhanh hơn cho mọi con dân của Thiên Chúa - người da đen và người da trắng, người Do Thái và người ngoại đạo, người Tin lành và người Công giáo - sẽ nắm tay nhau mà cùng hát ca từ này: "Cuối cùng đã có tự do! Cuối cùng đã có tự do! Tạ ơn Thiên Chúa Toàn năng, cuối cùng chúng ta đã được tự do!"